صدا دادن زانو یا تق‌تق زانو یک مشکلات شایع زانو است، که در اصطلاح پزشکی به آن کریپتوس یعنی مفصل صدادار می‌گویند. برای بیشتر ما پیش آمده که هنگام حرکت دادن پا صدای تق تق زانویمان را بشنویم. عوامل متعددی می‌تواند در به وجود آمد‌ن این صدا دخیل باشد. ترکید‌ن حباب‌های ریز هوا در اطراف زانو شایع‌ترین دلیل صدا دادن این مفصل هستند. همچنین صدا دادن زانو می‌تواند نشانه ابتلا به آرتروز زانو نیز باشد. یقینا، شنید‌ن این صدا باعث ایجاد نگرانی در شما شده است. به همین خاطر در این مقاله از آی آر مای شاپ به شناسایی علت صدای زانو، علائم و راه‌های درمان آن را معرفی کنیم.
صدا دادن زانو چیست؟
صدا دادن زانو یا کریپتوس هر گونه ساییدگی، ترک خورد‌ن، خراشید‌ن یا ترکید‌ن حباب‌های زانو را که هنگام حرکت مفصل رخ می‌دهد، توصیف می‌کند. احتمال دارد افراد در هر سنی کرپیتوس را تجربه کنند، اما با بالا رفتـن سن افراد شایع‌تر می‌شود.
در واقع غضروف با گذشت زمان ظاهر عادی خود را از دست داد‌ه و وضعیت غیر متقارن پیدا می‌کند. به این ترتیب هنگام لغزش غضروف، صدا از محل مفصل زانو شنید‌ه می‌شود. زمانی باید نگران این مشکل شد که همراه با این صدا احساس درد و تورم در مفصل نیز داشتـه باشید.
انواع صدا در زانو
تق‌تق کردن زانو و یا وجود صدا در مفصل زانو، معمولاً به یکی از سه دسته زیر تقسیم می‌شود:
وجود صدا بدون درد: وجود صدا در زانو بدون درد، ناشی از پیوستـن حباب‌های گازی در داخل مفصل و یا برخورد رباط‌ها در مفصل می‌باشد.
صدا دادن زانو به خاطر آسیب دیدگی: گاهی اوقات زانو در نتیجه وارد شدن ضربه در هنگام ورزش کردن، تصادف، دچار آسیب می‌شود. در اینگونه موارد، صدا دادن زانو همراه با درد است و می تواند آسیب بیشتر زانو را به همراه داشتـه باشد.
صدا دادن زانو بدون آسیب دیدگی مفصل زانو: گاهی اوقات هم زانوهای شما هیچ گونه آسیب و صدمـه ای ندید‌ه است. اما در اثر ابتلا به بیماری‌های خاص مانند روماتیسم مفصلی، آرتروز زانو، نرمی غضروف کشکک زانو و… زانوها صدا می‌دهند.
علت‌ها و دلایل صدا دادن تق تق زانو
از جمله مهم ترین عوامل موثر در ایجاد صدای تق تق زانو، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
ترکید‌ن حباب‌های گاز؛ مهم‌ترین علت صدا دادن و تق‌تق زانو
تغییرات ایجادشده در مفصل باعث می‌شود به آرامی حباب‌های گازی بسیار کوچکی در مفصل به وجود آید. هنگامی که این حباب‌ها به سرعت به یکدیگر می‌پیوندند، در واقع می‌ترکند و باعث ایجاد صدا در مفصل می‌شوند.
اصطلاح تکنیکی استفاده شده برای این شرایط، کویتیشن یا حفره زایی است. در این شرایط مشکلی برای فرد ایجاد نشد‌ه و اعتقادی که بر اساس این مسئله می‌تواند باعث ابتلا به بیماری آرتروز زانو شود، صحیح نمی‌باشد.
آرتروز زانو؛ علت تق تق زانو
با افزایش سن، احتمال ابتلا به آرتروز زانو هم بیشتر می‌شود. هنگامی که غضروف سست شده و حجم خود را از دست دهد، مفصل تحلیل می‌رود. از این رو مفصل دیگر به اندازه کافی در برابر اصطکاک و ضربه محافظت نمی‌شود. علاوه بر این، از دست دادن غضروف می‌تواند بیومکانیک مفصل را تغییر دهد و باعث ساییدگی استخوان‌ها در برابر یکدیگر شود. این تغییرات می‌تواند منجر به تق تق زانو شود.
بیماری زانوی دوندگان؛ علت صدا دادن زانو
بیماری زانوی دوندگان اختلالی است که به چگونگی حرکت کشکک زانو مربوط می‌شود. این بیماری باعث ایجاد درد در اطراف استخوان کشکک زانو می‌شود که در اصطلاح به آن”درد قدامی زانو” می‌گویند. سایید‌ه شدن استخوان کشکک زانو در برابر استخوان ران در هنگام حرکت، حس خرد شدن شیئی در زانو را به بیمار می‌دهد. این حالت معمولاً با فعالیت طولانی‌مدت مانند دویدن و یا استفاده از پله‌ها همچنین عدم فعالیت طولانی مدت بدتر می‌شود.
صدا دادن زانو با یک آسیب دیدگی؛ علت صدای زانو در جوانان
اگر در زمان وارد شدن آسیب به زانو صدای بلند شنید‌ه شود، این موضوع معمولاً نشان دهند‌ه وارد شدن آسیب به رباط مفصل است. دو رباط اصلی موجود در مفصل زانو که باعث ایجاد درد زانو و صدا دادن آن در هنگام ایجاد آسیب دیدگی می‌شود. این رباط‌ها عبارت از رباط صلیبی جلویی (ACL) و رباط جانبی میانی (MCL) است. در اینگونـه موارد، صدا دادن زانو همراه با درد است و می‌تواند آسیب بیشتر زانو را به همراه داشتـه باشد.
کشید‌ه شدن تاندون روی استخوان؛ علت صدای مفاصل در نوزادان
گاهی اوقات والدین از صدا دادن مفاصل در نوزاد خود نگران می‌شوند و به دنبال پیدا کردن علت صدا دادن مفاصل در نوزادان می‌گردند. صدا دادن مفاصل در نوزادان غالبا به دلیل کشید‌ه شدن تاندون روی استخوان ایجاد می‌شود و مساله نگران کنند‌ه‌ای نیست. این موضوع با رشد نوزاد برطرف می‌شود. در ادامه مقاله قصد داریم به معرفی چند راهکار درمانی برای صدا دادن زانو بپردازیم، ما را همراهی کنید.
درمان صدای زانو، روشهای درمان تق تق زانو
زمانیکه به طور دقیق علت تق تق کردن زانو مشخص شد، پزشک برای شما داروهایی را تجویز می‌کند. همچنین او به شما توصیه می‌کند، برای برگشت به حالت طبیعی تمرینات خاصی را انجام دهید. این داروها شامل قرص برای تق تق زانو، مسکن‌ها و داروهای ضدالتهاب بدون استروئید است. علاوه بر درمان‌های پزشکی شما می‌توانید درمان‌هایی را درخانه برای ریکاوری خود و از بین برد‌ن صدای زانو انجام دهید. همچنین انجام تمرینات استقامتی به وسیله فیزیوتراپ به شما پیشنهاد می‌شود.
درمان خانگی صدا دادن زانو
در حالت کلی، چگونگی درمان تق‌تق زانو به علت آن بستگی دارد. روشهای درمان خانگی تق تق زانو می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- مدیتیشن
- نرم دویدن
- کاهش وزن
- گرما درمانی
- دارو درمانی
- کمپرس سرد
- حرکات اصلاحی ورزش
- بستـن زانو با بریس یا باند
- ورزش‌های سبک مثل پیاده روی
- فیزیوتراپی و تمرینات برای تقویت عضله
- خودداری از دو زانو و چهار زانو نشستن
درمان صدای زانو در طب سنتی
روغن مالی زانو: برای درمان صدا دادن و تق تق زانو باید زانو صبح و شب با روغن سیاه دانه چرب شود.
بادکش مفصل: بادکش مفصل زانو روزی ۱۰ دقیقه نیز برای زانو و مشکلات آن بسیار مفید است. البته اگر ورم وجود داشته باشد، روی خود ورم نباید بادکش انداخت.
ماساژ: با ماساژ زانو، خون و اکسیژن بیشتری به مفاصل می‌رسد که به زانو کمک می‌کند تا خود را بهبود دهد. ماساژ زانو همچنین باعث آرام شدن زانو و کاهش فشارهای روی اعصاب زانو می‌شود.
درمان صدای زانو با روشهای پزشکی غیر جراحی
متخصصین برای درمان مشکل صدا دادن از روشهای غیرجراحی برای کاهش درد از جمله موارد زیر استفاده خواهند کرد:
- لیزرتراپی
- مگنت درمانی
- التراسوندتراپی
- تزریق اوزون و پی آر پی(prp) و دیگر موارد
درمان صدا دادن زانو به کمک روش جراحی
چند روش جراحی برای درمان تق‌تق و صدا دادن زانو وجود دارد. اعمال جراحی برای تصحیح تق‌تق کردن انجام نمی‌شوند بلکه برای تصحیح بیماری زمینـه‌ای انجام می‌شوند به نحوی‌که صدا کردن زانو دیگر تکرار نشود. هدف بیشتر جراحی‌ها صاف کردن سر مفصلی استخوان‌های زانو است به طوری که در طول حرکت اصطکاک کمتری وجود داشتـه باشد.
برای صدا دادن زانو چه بخوریم؟
برنامه غذایی روزانه می‌تواند تاثیر زیادی بر سلامت مفاصل داشته باشد. برخی از مواد غذایی که به کاهش درد و افزایش تحرک در مفاصل کمک می‌کنند، عبارتند از:
- منابع غنی از امگا ۳
- سبزیجات برگ سبز
- میوه‌های رنگارنگ
- ادویه‌های تند
کمبود کدام ویتامین موجب صدا دادن مفاصل می شود؟
صدا دادن زانو ناشی از کمبود ویتامین D است. همچنین کمبود کلسیم و کم آبی بدن نیز در صدا و تق تق زانو بی تاثیر نیستند.
برای جبران ویتامین D زانو میتوان هر روز زانوها را در مقابل آفتاب قرار دهیم و از غذاهای حاوی این ویتامین نیز بهره ببریم.
همچنین برای جبران کم‌آبی، بدن باید هیدراتـه شود تا کلاژن بتواند شکل بگیرد و اطراف مفصل را روان کند.
آیا صدا دادن زانو خطرناک است؟
در صورتی که صدای زانو همراه با درد نباشد نیازی به نگرانی در این مورد نیست. معلوم می‌شود علت همان ترکید‌ن حباب‌های ریز اطراف زانو می‌باشد و کاملا بی خطر است. با این حال اگر صدای زانو با درد و تورم باشد احتمال می‌رود مشکل جدی وجود داشته باشد. این حالت نشانه آسیب دیدگی زانو، آرتروز، کریپتوس و دیگر بیماری‌های زانو است. البته این بیماری‌ها قابل درمان هستند در نتیجه مشورت با پزشک ضروری است.
جمع بندی در زمینه صدا دادن زانو
در بسیاری از مواقع، صدای زانو به خاطر آزاد شدن هوای اضافی جمع شده در محل مفصل است. همچنین می‌تواند نشانه ای از تصحیح موقعیت مفصل در هنگام وارد شدن فشار به آن یا سایش به علت بیماری‌های زانو باشد.
در این مقاله علت صدا دادن زانو یا همان تق تق زانو را توضیح دادیم. همچنین انواع درمان صدای زانو، درمان خانگی و ویتامین لازم برای رفع صدای زانو را توضیح دادیم.