درمان قفل شدن زانو به عوامل مختلفی نظیر نوع پارگی، واکنش به اقدامات درمانی اولیه و سطح فعالیت‌های فرد بستگی دارد. همه ما تا به حال اصطلاح قفل شدن زانو را شنیده‌ایم. از آنجایی که زانوها نقش پررنگی در زندگی روزمره ما دارند، متأسفانه بیش از سایر عضلات در معرض آسیب و حادثه هم قرار می‌گیرند. یکی از آسیب‌های رایج قفل شدن زانو می‌باشد.
بسیاری از قفل‌شدگی‌های زانو به کمک روش‌های جراحی و غیر جراحی از طریق کنترل درد و مداخلاتی مانند TENS، طب سنتی و فیزیوتراپی درمان می‌شوند. این روش‌های درمانی به بهبود قفل شدن زانو کمک می‌کنند.
در این مقاله از آی آر مای شاپ ۰ تا ۱۰۰ بیماری و درمان علت قفل شدن زانو را بررسی کردیم. پس تا آخر این مقاله همراه ما باشید.
قفل شدن زانو یعنی چه؟
قفل شدن زانو عارضه‌ای است که فرد هنگام راه رفتن یا ایستادن با آن مواجه می‌شود. در چنین حالتی زانو نمی‌تواند به درستی خم یا صاف شود. وقتی زانو قفل می‌شود در یک موقعیت گیر می‌کند و اصلاً نمی‌تواند حرکت کند. می‌تواند به دلیل درد شدید یا علت مکانیکی که در مسیر حرکت مفصل، غضروف یا استخوان گیر کرده است.
قفل کردن زانو می‌تواند واقعا دردناک باشد. ممکن است بر فعالیت‌های روزانه مانند راه رفتن، نشستن و پیاده شدن از صندلی و بالا و پایین رفتن از پله‌ها تأثیر بگذارد.
انواع قفل شدگی زانو
دو نوع قفل شدگی زانو وجود دارد:
- قفل شدن حقیقی زانو:
وضعیتی است که فرد نمی‌تواند برای چند دقیقه زانوی خود را صاف کند. این حالت معمولاً به دلیل آسیب به استخوان‌ها یا غضروف، داخل مفصل زانو ایجاد می‌شود.
- قفل شدن کاذب زانو:
حالتی است که درد باعث اسپاسم موقت عضلانی، شد‌ه و قفل شدگی زانو اتفاق می‌افتد. این اختلال اغلب به علت آسیب ساختارهای اطراف زانو رخ می‌دهد.
وضعیت‌های دیگری که احتمالا باعث قفل شدن زانو می‌شوند، ساییدگی و تحلیل مفاصل زانو هستند.
علائم قفل شدن زانو
علائم قفل شدن زانو کاملا واضح و آشکار است. رایج‌ترین نشانه‌های قفل کردن زانو عبارتند از:
- درد و تورم در ناحیه زانو
- ناتوانی در حرکت داد‌ن زانو
- احساس سفتی مزمن در زانو
- حساس شدن به لمس مفصل زانو
- محدود شدن دامنه حرکتی مفصل
- قرار گرفتـن زانو در یک زاویه خاص
- درد شدید هنگام خم و راست کردن زانو
دلایل قفل شدن زانو
قفل شدن زانو از نوع واقعی ناشی از یک یا چند مشکل فیزیکی و مکانیکی در مفصل زانو است.
یکی از دلایل شایع به وجود آمد‌ن حالت قفل شدگی زانو ، پارگی منیسک است. در اثر گیر کردن تکه‌هایی از منیسک پاره شد‌ه در مفصل ممکن است زانو قفل شود و فرد نتواند زانوی خود را کاملا” باز کند. قفل شدن زانو به این دلیل است که برجستگی استخوانی ران در قسمت پاره منیسک گیرمی‌‌افتد.
گاهی علت قفل شدن زانو به دلیل گیر کردن پاگری رباط یا غضروف کنده شد‌ه از مفصل و آرتروز داخل مفصلی است. همیشه علت قفل شدن زانو ، پارگی منیسک نیست.
همچنین ورزش شدید و یا کشید‌ه شدن ماهیچه‌های ران می‌توانند علت‌های قفل شدن زانو باشند. هر گونه ضعف یا گرفتگی در ماهیچه‌های خارجی ران می‌تواند باعث اختلال در تعادل کشکک زانو گردد. کشکک نیز تا زمانی که ماهیچه به حالت عادی خود باز نگردد، در همان حالت باقی خواهد ماند. زمانی که کشکک زانو دوباره به درستی تراز شد‌ه و تعادل خود را به دست بیاورد، بازگشت دامنه حرکتی طبیعی زانو طول خواهد کشید.
راه‌های تشخیص
زمانی که احتمال آسیب‌دیدگی مینیسک مانند پارگی آن که ممکن است باعث قفل‌شدگی زانو شود وجود دارد. باید برای مشخص شدن میزان گستردگی جراحت، عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس یا ام آر آی انجام شود. به یاد داشتـه باشید که عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس برای مشاهده استخوان انجام می‌شود. در حالی که‌ام آر آی برای مشاهده ساختار بافت نرم مانند مینیسک به کار برد‌ه می‌شود. مشاهده پارگی مینیسک در تصاویر ام آر آی به این معنی نیست که باید اقدامات درمانی خاصی انجام شود.
روش‌های درمان قفل شدن زانو
درمان قفل‌شدگی زانو به عوامل مختلف و شدت آسیب‌دیدگی بستگی دارد. درمان آن اغلب در خانه و با استراحت، استفاده از یخ و مصرف داروهایی مثل ایبوپروفن (ادویل) قابل درمان است. در صورت عدم بهبودی، روش‌های درمانی زیر و مراجعه به پزشک در دستور کار قرار می‌گیرد.
برخی از این اقدامات درمانی عبارتند از:
درمان خانگی قفل شدن زانو
در روش‌های درمانی اولیه برای بهبود قفل‌شدگی زانو از انجام هر گونه فعالیتی که باعث ایجاد درد می‌شود جلوگیری می‌شود. اقدام اولیـه این است که ۴ ساعت یک مرتبـه به مدت ۵ دقیقه روی زانوی آسیب‌دید‌ه یخ قرار داد‌ه و آن را بالا نگه داشت. ممکن است برای کمک به راه رفتـن بدون درد و حفاظت از زانو در برابر خم شد‌ن‌ها و چرخش‌های غیرضروری لازم باشد. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی هم مانند معمولاً مؤثر واقع می‌شوند.
داروهای شل کننده عضلات نیز معمولاً برای کاهش درد زانو، بهبود سفتی آن و شل کردن عضلات زانو استفاده می‌شود.
درمان خانگی قفل شدن زانو با زانو بند طبی
استفاده از زانو بند‌های طبی نیز می‌تواند برای کاهش علائم آزار دهنده مناسب بوده و همچنین از آن حمایت کند. زانو بند طبی نه تنها زانو را مستحکم تر می‌کند، بلکه آن را گرم نیز نگه می‌دارد. برای انتخاب یک زانو بند طبی مناسب، با پزشک خود مشورت کنید.
درمان با ورزش
زمانی که مشکل جدی مثل جدا شدن تکه های استخوانی در فضای مفصلی و یا پارگی شدید مینیسک و رباط زانو نداشته باشید. درمان قفل شدن زانو با ورزش، گزینه ای مناسب برای شماست.
در حالت ایستاد‌ه قرار گرفتـه و به طور متناوب وزن بدن را به آرامی از یک پا به پای دیگر منتقل کنید.
در حالت نشسته پاها را دراز کرده و عضلات چهار سر ران را منقبض کنید. مدت زمان هر انقباض ۱۰ ثانیه، تکرار ۱۰ بار.
به پشت دراز بکشید و پای خود را به طور مستقیم دراز کنید. سپس یک زانوی خود را خم کرده و بالا بیاورید و کف پای دیگر را روی زمین قرار دهید. عضلات ران راست را منقبض کنید تا زانوی شما صاف شود (زانو نباید قفل شود). سپس به آرامی پای خود را بالا بیاورید تا زانوهای شما موازی شوند. سپس پای خود را پایین بیاورید.
درمان با طب سنتی
درمان قفل شدن زانو با طب سنتی مبتنی بر روش‌هایی است که با استفاده از آن‌ها التهاب و درد مفاصل کاهش می‌یابد. ماساژ زانو با روغن‌های گیاهی زیتون و سیاه‌دانه به نرم شدن زانو کمک می‌کنند.
همچنین حجامت گرم زانو (بادکش) از طرفین زانو و بالای زانو و همچنین روی زانو برای مواقعی که زانو قفل کرده است. برای درمان این درد مفید است. در طبقه‌بندی طب سنتی، درد زانو جزء دردهای سرد می‌باشد. پس میل نمودن یک قاشق مرباخوری عسل به صورت ناشتا و در یک دوره ۴۰ روزه، به درمان قفل شدن زانوها کمک می‌کند.
درمان قفل شدن زانو با فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از روش‌هایی است که برای درمان قفل شدن زانوها به کار گرفتـه می‌شود. اقدامات اولیه فیزیوتراپی شامل تمرین‌های بهبود دهنده تدریجی دامنه حرکتی و تمرین‌های تقویتی می‌شود. این تمرینات باعث تقویت عضلات و مراقبت از پا در هنگام حرکت می‌شوند. این روش‌ها بر باز‌شدن تدریجی زانو و بازیابی الگوی عادی راه رفتن متمرکز است. بیمار باید روی یک دوچرخه تمرینی با مقاومت کم رکاب بزنید. چرا که این کار به حرکت داد‌ن پا با حداقل درد کمک می‌کند در حالی که باعث وارد آمد‌ن فشار وزن بدن بر زانو نمی‌شود. پزشک پس از کاهش درد و تورم، برنامه‌های درمانی را پیشرفته‌تر کرده و در نهایت به شما تمرینات چابک سازی و ضربه‌ای را ارائه می‌کند.
درمان قفل شدن زانو تحریک الکتریکی عصب (TENS)
تحریک الکتریکی عصب نیز برای درمان و توان‌بخشی قفل شدن زانو مؤثر است. تحریک عصب نوعی درمان پزشکی است که دران از پالس‌های الکتریکی کوچک برای ترمیم بافت، تحریک عضلات و افزایش حس و قدرت عضلات استفاده می‌شود. این روش به کاهش درد کمک می‌کند که باعث کاهش احساس درد و ایجاد احساس گزگز می‌شود. مزایای روش تحریک الکتریکی عصب زیاد است. می‌توان از تسریع روند بهبودی، افزایش اثربخشی سیستم گردش جریان خون و بهبود حجم عضلات نام برد. به کمک روش تحریک الکتریکی عصب، درد کاهش یافتـه، قدرت و استقامت بدن، دامنـه حرکتی، سرعت و قدرت انقباض عضلانی و نرخ جذب افزایش می‌یابد.
درمان سریع با جراحی
هنگامی که روش‌های غیر جراحی برای قفل شدگی موفقیت‌آمیز نبود و ناتوانی در صاف کردن زانو ادامه داشت باید جراحی را مورد توجه قرار داد.
قطعات خرد شد‌ه غضروف یا استخوان، در مفصل گیر کرده باشد، برای برداشت آن فرد مطمئناً نیاز به عمل جراحی خواهد داشت. در غیر اینصورت، مشکل زانوی شما به احتمال زیاد ادامه یافتـه و ممکن است بدتر شود. جراح با آرتروسکوپی زانو، جراحی سوراخ کلید را انجام خواهد داد و قطعات خرد شد‌ه را برداشتـه و آسیب مرتبط را ترمیم می‌سازد. این یک عملیات ساد‌ه با زمان بهبودی سریع است.
برخی از جراحی‌ها عبارتند از:
- ترمیم مینیسک، عمل جراحی سرپایی برای ترمیم غضروف پاره شد‌ه زانو
- پیوند مینیسک
- خارج کردن قطعات پارگی و شکستگی در مفصل زانو
- جراحی منیسکتومی، برای برداشتن تمام قطعات منیسک پاره
در حالت کاذب، ارزیابی انجام شد‌ه توسط پزشک یا درمانگر فیزیکی می‌تواند عامل محدودیت حرکتی زانو را شناسایی کند. درمان اولیه ممکن است شامل مصرف داروهای مسکن و ضد التهاب و استعمال یخ برای کنترل کردن درد و التهاب باشد. درمان طولانی مدت ممکن است تمریناتی جهت افزایش قدرت و ثبات زانو باشد.
چکیده در مورد درمان قفل شدن زانو
برای درمان قفل شدن زانو راه‌های مختلفی وجود دارد. اغلب این مشکل با استراحت و مراقبت‌های خانگی، حل می‌شود؛ ولی در موارد شدید‌تر نیاز به دخالت‌های پزشکی است. انجام فیزیوتراپی و برنامه‌های ورزشی در راستای درمان سریع قفل شدن زانو، برای تقویت عضلات از اهمیت زیادی برخوردار است.
این روش‌های درمانی مؤثر هستند اما به هر حال هر فرد متفاوت بوده و به نوعی به اقدامات درمانی اولیه واکنش نشان می‌دهد.
سوالات متداول در زمینه درمان قفل شدن زانو
درمان سریع قفل شدن زانو چیست؟
می‌توانید از کیسه یخ برای کاهش التهاب، تورم و درد استفاده کنید.
سپس با پد گرم یا حوله گرم را روزی زانوها قرار دهید تا گرم شوند.
برای درمان قفل شدن زانو از خورد‌ن چه چیزهایی پرهیز کنیم؟
پرهیز از مصرف کشک، پنیر، ماست، دوغ، نوشابه، دلستر و انواع فست‌فودها.
علت اصلی قفل شدن زانو چیست؟
پارگی منیسک زانو